ABD ve Çin ortasındaki ticaret savaşında sular duruluyor.
Kısa müddetli bir vergi artırımı yarışına giren taraflar, Londra’da tekrar görüştü.
ABD ile Çin, yapılan görüşme ile Cenevre mutabakatını hayata geçirmeyi amaçlayan ticaret mutabakatının ayrıntılarını onayladı.
ABD ÇİN’E YÖNELİK KISITLAMALARI KALDIRACAK
Çin Ticaret Bakanlığı’nın yaptığı açıklamaya nazaran, Çin, ihracat denetimi altındaki eserlerin, bilhassa ender toprak minerallerinin ihracat müracaatlarını inceleyip onaylayacak; buna karşılık ABD, Çin’e yönelik bir dizi kısıtlayıcı tedbiri kaldıracak.
Anlaşma, iki ülke ortasındaki ticaret tansiyonlarını hafifletmeyi ve global tedarik zincirlerini stabilize etmeyi hedefliyor.
Ancak Çin, bu düzenlemeyi sırf bir “çerçeve” olarak nitelendirirken, “anlaşma” terimini kullanmaktan kaçınıyor.
ABD VE ÇİN ORTASINDAKİ TİCARET SAVAŞI
Nisan 2025’te ABD’nin Çin ithalatına yüzde 145 gümrük vergisi uygulaması ve Çin’in buna yüzde125’lik misilleme tarifeleriyle cevap vermesi, iki ülke ortasındaki 600 milyar dolarlık ticareti önemli formda sekteye uğratmıştı.
Mayıs ayında Cenevre’de yapılan görüşmelerde, taraflar 90 günlük bir tarife askıya alma kararı almış ve ticaret uyuşmazlıklarını çözmek için bir çerçeve oluşturmuştu. Lakin Çin’in az toprak mineralleri ihracatına getirdiği kısıtlamalar ve ABD’nin teknoloji ihracatı ile Çinli öğrencilerin ABD üniversitelerine erişimine yönelik manileri, tansiyonu tırmandırmıştı.
ABD, HİNDİSTAN İLE DE BİR MUTABAKAT PEŞİNDE
Çin Ticaret Bakanlığı, 25 Haziran’da nadir toprak minerallerinin ihracat lisans müracaatlarının hızlandırıldığını ve “uygun birtakım başvuruların” onaylandığını duyurdu. Bu mineraller, elektrikli araçlar, robotlar, rüzgar türbinleri ve başka yüksek teknolojili eserlerin üretiminde kritik değere sahip.
ABD tarafında ise Ticaret Bakanı Howard Lutnick, anlaşmanın 25 Haziran’da “imzalanmış ve mühürlenmiş” olduğunu belirtti.
ABD Başkanı Donald Trump, 26 Haziran’da Beyaz Saray’da yaptığı açıklamada, muahedenin tamamlandığını ve yakında Hindistan’la da emsal bir muahede beklediğini tabir etti.
ANLAŞMANIN DETAYLARI
Anlaşma, Çin’in az toprak mineralleri ihracatındaki kısıtlamaları gevşetmesini ve ABD’nin çip tasarım yazılımları üzere ileri teknoloji eserlerine yönelik ihracat denetimlerini kaldırmasını içeriyor.
Ayrıca, ABD, Çin mallarına uygulanan gümrük vergilerini yüzde 145’ten yüzde 55’e düşürecek. Bu oran, yüzde 10 temel tarife, Trump’ın birinci devrinden kalan yüzdee 25 ve fentanil ticaretiyle ilgili yüzde 20’lik ek tarifelerden oluşacak.
Çin ise ABD mallarına uyguladığı tarifeleri yüzde 125’ten yüzde 10’a indirecek. Taraflar, sistemli ticaret görüşmeleri için bir sistem kurmayı da taahhüt etti.
“İYİ NİYET JESTİ”
Bu muahede, iki ülkenin ekonomik siyasetlerindeki süratli değişimlerin tesirlerini de yansıtıyor. ABD iktisadı, Ocak-Mart 2025 periyodunda, şirketlerin ve hanehalklarının tarifeler öncesinde ithalatı artırması nedeniyle yıllık yüzde 0,5 oranında daraldı. Çin’de ise Mayıs 2025’te fabrika karları bir evvelki yıla nazaran yüzde 9’dan fazla düşerken, otomotiv dalı bu kaybın büyük bir kısmını oluşturdu. Trump ve başka ABD yetkilileri, Hindistan dahil öteki ülkelerle de benzeri ticaret mutabakatları yapmayı planladıklarını belirtti. Lutnick, “Anlaşma üstüne muahede yapacağız” diyerek bu vizyonu vurguladı.
Çin, muahedeyi bir “iyi niyet jesti” olarak tanımlasa da, sırf bir çerçeve olarak nitelendirmesi, tam bir mutabakat taahhüdünden kaçındığını gösteriyor. Tekrar de, bu adım, global tedarik zincirlerini desteklemek ve ekonomik belirsizlikleri azaltmak açısından kıymetli bir ilerleme olarak görülüyor. Muahedenin son uygulaması, önderlerin onayına bağlı olup, taraflar daha kapsamlı bir ticaret muahedesi için görüşmelere devam edecek.
